Dấu ấn ngoại giao Việt Nam năm 2021: Tiên phong, chủ động, tích cực, sáng tạo vì sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc
- Thứ ba - 01/03/2022 14:14
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Dấu ấn ngoại giao Việt Nam năm 2021: Tiên phong, chủ động, tích cực, sáng tạo vì sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc
TCCS - Năm 2021 là năm đầu tiên tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước có những diễn biến phức tạp, khó lường. Thực hiện đường lối đối ngoại do Đại hội XIII của Đảng hoạch định, đối ngoại và ngoại giao Việt Nam đã được triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả và đạt kết quả toàn diện với nhiều dấu ấn nổi bật, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của đất nước.
Thế giới tiếp tục chuyển động nhanh, sâu sắc và phức tạp
Đúng như nhận định của Đảng ta tại Đại hội XIII, tình hình quốc tế trong năm 2021 tiếp tục biến động rất sâu sắc. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn song gặp nhiều trở ngại, khó khăn. Toàn cầu hóa, liên kết quốc tế dù gặp thách thức vẫn tiếp tục tiến triển, nhất là liên kết số. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn tiếp tục diễn biến phức tạp, quyết liệt hơn, nhất là ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Cách thức tập hợp lực lượng trên thế giới và trong khu vực diễn ra hết sức linh hoạt.
Bên cạnh các thách thức an ninh truyền thống (xung đột vũ trang, sắc tộc, tranh chấp lãnh thổ...), khoảng cách phát triển, bất bình đẳng và bất ổn chính trị - xã hội đang gia tăng ở nhiều nước. Các thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là biến đổi khí hậu và dịch bệnh nổi lên gay gắt hơn. Đặc biệt là đại dịch COVID-19, với sự xuất hiện của các biến chủng mới tiếp tục tác động tiêu cực đến sự phát triển của các quốc gia và quan hệ quốc tế, đồng thời đặt ra nhiều vấn đề về chính trị, đối ngoại, kinh tế, y tế, môi trường, khoa học - công nghệ và văn hóa - xã hội. Nhiều quốc gia trong năm 2021 đã đẩy mạnh chiến dịch tiêm chủng, chuyển sang “trạng thái bình thường mới” và chủ động thích ứng với đại dịch COVID-19.
Kinh tế thế giới từng bước phục hồi, nhưng không đồng đều và chưa vững chắc. Xu hướng tái cơ cấu kinh tế thế giới, nhất là chuyển đổi số, tăng trưởng xanh và dịch chuyển chuỗi cung ứng tiếp tục được đẩy mạnh dưới tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Công nghiệp 4.0) và đại dịch COVID-19 cũng như yêu cầu cấp bách về phát triển bền vững, bao trùm.
Tình hình quốc tế năm 2021 đặt ra những thuận lợi, thời cơ đan xen với khó khăn, thách thức, cũng như những yêu cầu phức tạp hơn đối với sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi công tác đối ngoại và ngoại giao phải dự báo đúng tình hình, chủ động, tích cực, sáng tạo, phát huy vai trò tiên phong trong tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ thời cơ và nguồn lực bên ngoài góp phần phục vụ phát triển đất nước và nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam.
Dấu ấn ngoại giao Việt Nam năm 2021
Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định rõ tư tưởng chỉ đạo đối ngoại là thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; nguyên tắc đối ngoại là bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi; nhiệm vụ cơ bản của đối ngoại là tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong việc tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam.
Bám sát đường lối đối ngoại của Đảng và dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, đúng đắn của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư, ngành ngoại giao phối hợp chặt chẽ với đối ngoại đảng, đối ngoại nhân dân và các cấp, các ngành triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả các nhiệm vụ trọng yếu của đối ngoại, đóng góp quan trọng vào thành tựu đối ngoại nói riêng và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung.
Thứ nhất, tiếp tục củng cố vững chắc cục diện đối ngoại và môi trường hòa bình, ổn định, thuận lợi cho phát triển đất nước. Khắc phục những khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19, ngành ngoại giao đã tham mưu, chủ động, tích cực, kết hợp sáng tạo hình thức trực tiếp và trực tuyến để thúc đẩy đồng bộ quan hệ với nhiều đối tác đi vào chiều sâu, nhất là với các nước láng giềng, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống. Các hoạt động đối ngoại của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII đã tạo xung lực thúc đẩy tăng cường tin cậy chính trị, đan xen lợi ích, và phát triển quan hệ với nhiều đối tác, góp phần quan trọng củng cố thế đối ngoại vững chắc, thuận lợi cho phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh tình hình quốc tế biến động phức tạp, khó lường.
Cùng với quốc phòng - an ninh và các bộ, ban, ngành liên quan, ngành ngoại giao tiếp tục thúc đẩy đối thoại, đàm phán với các nước liên quan nhằm giải quyết các vấn đề biên giới lãnh thổ; tiếp tục củng cố đường biên giới trên bộ hòa bình, hợp tác và phát triển, vừa bảo đảm phòng, chống dịch COVID-19, vừa duy trì, thúc đẩy giao lưu kinh tế - xã hội; xử lý đúng đắn và kịp thời các vấn đề nảy sinh trên biển, kiên trì thúc đẩy đối thoại, hợp tác giải quyết các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
Thứ hai, ngoại giao kinh tế, nhất là ngoại giao y tế và ngoại giao vắc-xin, đã đóng góp quan trọng vào thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và phòng, chống đại dịch COVID-19. Sự vận động chính trị - ngoại giao ở nhiều cấp, nhiều kênh đã góp phần quan trọng vào duy trì, thúc đẩy hợp tác kinh tế, mở rộng thị trường và chuỗi cung ứng. Ngành ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành, địa phương và doanh nghiệp tháo gỡ nhiều rào cản, thúc đẩy nhiều dự án hợp tác trọng điểm với các đối tác quan trọng, tranh thủ các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết để đẩy mạnh xuất khẩu nhiều hàng hóa chủ lực (như nông sản, dệt may, da giày, điện tử...), đồng thời nỗ lực khai thác nhiều thị trường tiềm năng, qua đó góp phần thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy tăng trưởng kim ngạch xuất, nhập khẩu vượt mốc kỷ lục 600 tỷ USD. Ngoại giao y tế và ngoại giao vắc-xin là một trong những điểm sáng trong thành tựu đối ngoại năm 2021, đóng góp rất quan trọng vào thực hiện thành công chiến lược vắc-xin, tạo cơ sở tiên quyết để nước ta từng bước chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19, đồng thời đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh vô cùng khó khăn khi đợt dịch COVID-19 lần thứ tư ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội của nước ta, quán triệt chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước về bảo vệ sức khỏe nhân dân là trên hết, ngành ngoại giao cùng các bộ, ban, ngành liên quan đã tiên phong đẩy mạnh sâu rộng, quyết liệt ngoại giao y tế và ngoại giao vắc-xin. Vận động vắc-xin và hợp tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 là một nội dung trọng tâm, xuyên suốt của các hoạt động đối ngoại song phương và đa phương, nhất là đối ngoại cấp cao và của các cơ quan đại diện của ta ở nước ngoài. Nhờ đó, Việt Nam nhận được sự hỗ trợ kịp thời, hiệu quả của cộng đồng quốc tế về vắc-xin, thuốc điều trị COVID-19 và vật phẩm y tế. Tính đến đầu tháng 5-2021, nước ta mới có vài trăm nghìn liều vắc-xin, thì đến hết năm 2021, Việt Nam trở thành một trong sáu quốc gia có độ bao phủ vắc-xin cao nhất thế giới. Bên cạnh đó, trên cơ sở nắm chắc tình hình và tổng hợp xu thế, kinh nghiệm quốc tế, ngành ngoại giao đã chủ động tham mưu để Đảng và Nhà nước đề ra quyết sách về chuyển hướng chiến lược sang thích ứng an toàn với đại dịch COVID-19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ ba, tiếp tục củng cố vị thế và uy tín quốc tế của đất nước. Trong hai năm đảm nhận và hoàn thành xuất sắc vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, Việt Nam đã đóng góp thực chất, thiết thực vào công việc chung của Hội đồng Bảo an, truyền tải thông điệp mạnh mẽ về một Việt Nam độc lập, tự chủ, đổi mới, yêu chuộng hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, tin cậy, chân thành, cân bằng trong ứng xử, đóng góp tích cực và có trách nhiệm cho hòa bình, hợp tác, phát triển và tiến bộ trên thế giới(1).
Trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), chúng ta tiếp tục phát huy các kết quả năm Chủ tịch ASEAN 2020, đóng góp tích cực vào củng cố đoàn kết, đồng thuận, vai trò trung tâm và nâng cao vị thế của ASEAN, trong đó đã thực hiện tốt vai trò cầu nối, thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN và Liên hợp quốc khi Việt Nam là Chủ tịch ASEAN 2020 và Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (tháng 4-2021).
Lần đầu tiên, Việt Nam đưa ra cam kết mạnh mẽ về trung hòa khí thải vào năm 2050(2) tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP 26), khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta về phát triển xanh, bền vững, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong các vấn đề toàn cầu, tạo cơ hội thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững hơn.
Bên cạnh đó, Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực tại nhiều cơ chế, diễn đàn, hội nghị đa phương quan trọng trên các kênh đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước, ngoại giao nghị viện và đối ngoại nhân dân, như Hội thảo lý luận các chính đảng mác-xít trên thế giới, Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Hội nghị thượng đỉnh Á - Âu (ASEM), Hợp tác Tiểu vùng sông Mê Công, Hội nghị Tương lai châu Á, Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội trên thế giới,... Với vị thế và uy tín ngày càng cao, Việt Nam được quốc tế tín nhiệm bầu vào nhiều tổ chức đa phương quan trọng, như Hội đồng Chấp hành của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO), Hội đồng Khai thác bưu chính của Liên minh Bưu chính thế giới (UPU), Ủy ban Luật pháp quốc tế (ILC),...
Một điều rất có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay là bài viết của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” đã nhận được sự quan tâm, đánh giá cao của nhiều chính đảng, chính giới và học giả quốc tế, thúc đẩy cộng đồng quốc tế tiếp tục chia sẻ và ủng hộ lý tưởng, mục tiêu và sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân ta, đồng thời góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Đảng và đất nước ta trên trường quốc tế.
Công tác thông tin đối ngoại, ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân được triển khai mạnh mẽ, hiệu quả. Chủ trương, chính sách về ngoại giao văn hóa và công tác người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục được hoàn thiện, nổi bật là Kết luận số 12-KL/TW, ngày 12-8-2021, của Bộ Chính trị, “Về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới”, và Quyết định số 2013/QĐ-TTg, ngày 30-11-2021, của Thủ tướng Chính phủ, “Về Chiến lược ngoại giao văn hóa đến năm 2030”. Trong năm qua, chúng ta đưa khoảng 120.000 công dân từ hơn 60 quốc gia, vùng lãnh thổ về nước an toàn, đồng thời tăng cường bảo hộ ngư dân, tàu cá, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân ta ở nước ngoài.
Thứ tư, Hội nghị đối ngoại toàn quốc là một dấu ấn đặc biệt của đối ngoại nước ta trong năm 2021, bởi lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng Việt Nam, một hội nghị toàn quốc về công tác đối ngoại được tổ chức dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Trên cơ sở đánh giá toàn diện thành tựu đối ngoại trong hơn 35 năm đổi mới, rút ra bài học kinh nghiệm, nhận diện những xu hướng, vấn đề lớn đang diễn ra trên thế giới, Hội nghị đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ, thống nhất ý chí và hành động trong toàn hệ thống chính trị, từ đó tạo nên khí thế mới và xung lực mới cho hoạt động đối ngoại trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Ngay sau Hội nghị đối ngoại toàn quốc, ngành ngoại giao tổ chức Hội nghị Ngoại giao lần thứ 31 và Hội nghị Ngoại vụ lần thứ 20 để quán triệt tinh thần, kết luận tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc; trên cơ sở đó, thảo luận, thông qua chương trình hành động với phương hướng, nhiệm vụ cụ thể, thiết thực của ngành ngoại giao trong giai đoạn 3 - 5 năm tới và tầm nhìn đến năm 2030 nhằm góp phần thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đại hội XIII.
Những nỗ lực và kết quả nói trên của ngoại giao Việt Nam trong năm 2021 đóng góp quan trọng vào thành tựu chung to lớn, có ý nghĩa lịch sử của đất nước ta sau hơn 35 năm đổi mới, như Đại hội XIII của Đảng khẳng định “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Có được những kết quả quan trọng này là nhờ sự lãnh đạo đúng đắn của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự điều hành chủ động, quyết liệt, hiệu quả của Nhà nước; sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, giữa ngành ngoại giao và các ngành, các cấp; sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị; sự đồng tình, đoàn kết, ủng hộ của toàn dân; sự ủng hộ và hợp tác của các đối tác, bạn bè quốc tế,...
Thành tựu đối ngoại và ngoại giao trong năm qua góp phần khẳng định tính đặc sắc và độc đáo của đường lối đối ngoại và ngoại giao Việt Nam, dựa trên nền tảng tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh, mang đậm bản sắc dân tộc “cây tre Việt Nam”, như đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khái quát rất sâu sắc tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc; đồng thời, tiếp tục làm phong phú và sâu sắc hơn các bài học quý báu về đối ngoại trong công cuộc đổi mới. Đó là bài học về xử lý đúng đắn, hài hòa mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và đoàn kết, hợp tác quốc tế, giữa lợi ích quốc gia - dân tộc và nghĩa vụ, trách nhiệm quốc tế; bài học về kiên định nguyên tắc, nhưng linh hoạt, sáng tạo trong sách lược, “dĩ bất biến ứng vạn biến”; bài học về tăng cường tình đoàn kết, sự đồng thuận trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân để triển khai đường lối đối ngoại ngày càng đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả; bài học về sự lãnh đạo thống nhất, tuyệt đối của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước; bài học về kết hợp nhuần nhuyễn giữa thế và lực, giữa đa phương và song phương, giữa toàn cầu và khu vực, giữa ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế và ngoại giao văn hóa; bài học về ngoại giao tâm công thủy chung, chân thành, tin cậy, có lý, có tình trong xử lý các vấn đề đối ngoại; bài học về tăng cường xây dựng tổ chức và cán bộ đối ngoại ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ,...
Xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới
Phát huy thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử sau hơn 35 năm đổi mới, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang đồng lòng, quyết tâm cao nhất thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; trước mắt, quyết tâm đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tranh thủ tối đa thế và lực mới để tạo sức bật vươn lên sau đại dịch COVID-19. Để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới, mục tiêu đối ngoại là tiếp tục củng cố vững chắc cục diện đối ngoại thuận lợi cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phương hướng đối ngoại là triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả các hoạt động đối ngoại; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo Hội nghị đối ngoại toàn quốc, ngành ngoại giao cùng các lực lượng đối ngoại tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong thực hiện các nhiệm vụ cơ bản của đối ngoại là giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài cho phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vị thế và uy tín đất nước; trong đó, giữ vững hòa bình, ổn định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, phục vụ phát triển đất nước là nhiệm vụ trung tâm, nâng cao vị thế và uy tín đất nước là nhiệm vụ quan trọng.
Là lực lượng xung kích chủ lực trên mặt trận đối ngoại, ngành ngoại giao quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XIII và các chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng, các kết luận, chỉ đạo của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc để thực hiện tốt các phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới nhằm xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại và mang đậm bản sắc dân tộc.
Một là, triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao vị thế đất nước. Kiên định độc lập, tự chủ, vừa hợp tác, vừa đấu tranh, khôn khéo, mưu lược, kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ trong mối tương quan chặt chẽ với giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và thuận lợi cho phát triển đất nước. Củng cố vững chắc đường biên giới hòa bình, hợp tác và phát triển, thúc đẩy giải quyết các vấn đề còn tồn tại về biên giới lãnh thổ bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Đẩy mạnh đối ngoại song phương và nâng tầm đối ngoại đa phương tương xứng với thế và lực mới của đất nước. Tiếp tục phát triển toàn diện quan hệ hợp tác, hữu nghị, truyền thống với các nước láng giềng. Chủ động, tích cực đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, đối tác quan trọng khác và bạn bè truyền thống. Phát huy kết quả năm Chủ tịch ASEAN 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, tiếp tục chủ động tăng cường vai trò tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là ASEAN, Liên hợp quốc, APEC, hợp tác Tiểu vùng Mê Công và các khuôn khổ hợp tác có tầm chiến lược khác, phù hợp với yêu cầu, khả năng và điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Hai là, triển khai toàn diện và gắn kết chặt chẽ các trụ cột, binh chủng ngoại giao, phấn đấu đưa đối ngoại và ngoại giao thực sự trở thành một động lực mạnh mẽ cho phát triển đất nước. Nỗ lực xây dựng nền ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển, lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ. Tranh thủ tối đa các quan hệ đối ngoại, các yếu tố quốc tế thuận lợi, các cam kết, thỏa thuận hợp tác quốc tế nhằm huy động, kết hợp hiệu quả các nguồn lực bên ngoài với nguồn lực trong nước phục vụ các khâu đột phá chiến lược, các lĩnh vực gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế như khoa học - công nghệ, môi trường, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh,... Trước mắt, tiếp tục đẩy mạnh mở rộng thị trường, thu hút vốn đầu tư, công nghệ phục vụ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong và sau đại dịch COVID-19; triển khai toàn diện và mạnh mẽ Chiến lược Ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân; tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao hiệu quả công tác thông tin đối ngoại, nhất là ứng dụng mạnh mẽ nền tảng số.
Ba là, không ngừng đổi mới, sáng tạo trong đối ngoại và ngoại giao. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa kế thừa, đổi mới và phát triển; trong đó, kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng, phương pháp, phong cách và nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh, truyền thống ngoại giao dân tộc; đồng thời, liên tục bổ sung, phát triển và hoàn thiện nhận thức, chủ trương, sách lược ngoại giao phù hợp với tình hình mới. Bên cạnh các lĩnh vực truyền thống, tích cực tìm cách làm mới, hướng đi mới, lĩnh vực mới đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới, như ngoại giao công nghệ, ngoại giao số, ngoại giao môi trường, ngoại giao y tế, ngoại giao năng lượng,...
Bốn là, tăng cường công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược về đối ngoại, nhất là các vấn đề tác động trực tiếp, lâu dài đến an ninh và phát triển của đất nước. Tiếp tục thường xuyên theo dõi, nghiên cứu, nắm chắc và dự báo đúng tình hình để kịp thời có đối sách, giải pháp phù hợp trong công tác đối ngoại.
Năm là, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa ngoại giao với đối ngoại đảng, đối ngoại nhân dân, quốc phòng, an ninh và các cấp, các ngành. Đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật cho hoạt động đối ngoại và ngoại giao. Đổi mới, kiện toàn các cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp giữa các cấp, các ngành trong triển khai hoạt động đối ngoại. Kiện toàn tổ chức, bộ máy ngành ngoại giao tinh gọn, khoa học, hợp lý và hiệu quả. Đẩy mạnh hiện đại hóa, chuyển đổi số ngành ngoại giao.
Sáu là, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, bản lĩnh và trí tuệ, hiện đại, chuyên nghiệp về phong cách, phương pháp làm việc, có tinh thần đổi mới, sáng tạo. Tiếp tục đặc biệt coi trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng và công tác cán bộ, trong đó đổi mới tuyển dụng, bố trí, luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá cán bộ ngoại giao, nhất là với cán bộ cấp chiến lược, lãnh đạo, quản lý; từng bước xây dựng, phát triển đội ngũ chuyên gia có trình độ đạt tầm khu vực và quốc tế trong các lĩnh vực trọng yếu của đối ngoại và ngoại giao.
Phát huy truyền thống vẻ vang và thành tựu hơn 35 năm đổi mới, toàn ngành ngoại giao dưới sự lãnh đạo của Đảng quyết tâm xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc dân tộc - trường phái ngoại giao “cây tre Việt Nam” để tiếp tục đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc, vì một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, độc lập, hòa bình, hùng cường./.
Bùi Thanh Sơn
Ủy Bộ Chính trị, Bộ Trưởng Bộ Ngoại Giao
Thế giới tiếp tục chuyển động nhanh, sâu sắc và phức tạp
Đúng như nhận định của Đảng ta tại Đại hội XIII, tình hình quốc tế trong năm 2021 tiếp tục biến động rất sâu sắc. Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn song gặp nhiều trở ngại, khó khăn. Toàn cầu hóa, liên kết quốc tế dù gặp thách thức vẫn tiếp tục tiến triển, nhất là liên kết số. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn tiếp tục diễn biến phức tạp, quyết liệt hơn, nhất là ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Cách thức tập hợp lực lượng trên thế giới và trong khu vực diễn ra hết sức linh hoạt.
Bên cạnh các thách thức an ninh truyền thống (xung đột vũ trang, sắc tộc, tranh chấp lãnh thổ...), khoảng cách phát triển, bất bình đẳng và bất ổn chính trị - xã hội đang gia tăng ở nhiều nước. Các thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là biến đổi khí hậu và dịch bệnh nổi lên gay gắt hơn. Đặc biệt là đại dịch COVID-19, với sự xuất hiện của các biến chủng mới tiếp tục tác động tiêu cực đến sự phát triển của các quốc gia và quan hệ quốc tế, đồng thời đặt ra nhiều vấn đề về chính trị, đối ngoại, kinh tế, y tế, môi trường, khoa học - công nghệ và văn hóa - xã hội. Nhiều quốc gia trong năm 2021 đã đẩy mạnh chiến dịch tiêm chủng, chuyển sang “trạng thái bình thường mới” và chủ động thích ứng với đại dịch COVID-19.
Kinh tế thế giới từng bước phục hồi, nhưng không đồng đều và chưa vững chắc. Xu hướng tái cơ cấu kinh tế thế giới, nhất là chuyển đổi số, tăng trưởng xanh và dịch chuyển chuỗi cung ứng tiếp tục được đẩy mạnh dưới tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Công nghiệp 4.0) và đại dịch COVID-19 cũng như yêu cầu cấp bách về phát triển bền vững, bao trùm.
Tình hình quốc tế năm 2021 đặt ra những thuận lợi, thời cơ đan xen với khó khăn, thách thức, cũng như những yêu cầu phức tạp hơn đối với sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi công tác đối ngoại và ngoại giao phải dự báo đúng tình hình, chủ động, tích cực, sáng tạo, phát huy vai trò tiên phong trong tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ thời cơ và nguồn lực bên ngoài góp phần phục vụ phát triển đất nước và nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam.
Dấu ấn ngoại giao Việt Nam năm 2021
Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định rõ tư tưởng chỉ đạo đối ngoại là thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; nguyên tắc đối ngoại là bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi; nhiệm vụ cơ bản của đối ngoại là tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong việc tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam.
Bám sát đường lối đối ngoại của Đảng và dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, đúng đắn của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư, ngành ngoại giao phối hợp chặt chẽ với đối ngoại đảng, đối ngoại nhân dân và các cấp, các ngành triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả các nhiệm vụ trọng yếu của đối ngoại, đóng góp quan trọng vào thành tựu đối ngoại nói riêng và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung.
Thứ nhất, tiếp tục củng cố vững chắc cục diện đối ngoại và môi trường hòa bình, ổn định, thuận lợi cho phát triển đất nước. Khắc phục những khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19, ngành ngoại giao đã tham mưu, chủ động, tích cực, kết hợp sáng tạo hình thức trực tiếp và trực tuyến để thúc đẩy đồng bộ quan hệ với nhiều đối tác đi vào chiều sâu, nhất là với các nước láng giềng, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống. Các hoạt động đối ngoại của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII đã tạo xung lực thúc đẩy tăng cường tin cậy chính trị, đan xen lợi ích, và phát triển quan hệ với nhiều đối tác, góp phần quan trọng củng cố thế đối ngoại vững chắc, thuận lợi cho phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh tình hình quốc tế biến động phức tạp, khó lường.
Cùng với quốc phòng - an ninh và các bộ, ban, ngành liên quan, ngành ngoại giao tiếp tục thúc đẩy đối thoại, đàm phán với các nước liên quan nhằm giải quyết các vấn đề biên giới lãnh thổ; tiếp tục củng cố đường biên giới trên bộ hòa bình, hợp tác và phát triển, vừa bảo đảm phòng, chống dịch COVID-19, vừa duy trì, thúc đẩy giao lưu kinh tế - xã hội; xử lý đúng đắn và kịp thời các vấn đề nảy sinh trên biển, kiên trì thúc đẩy đối thoại, hợp tác giải quyết các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
Thứ hai, ngoại giao kinh tế, nhất là ngoại giao y tế và ngoại giao vắc-xin, đã đóng góp quan trọng vào thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và phòng, chống đại dịch COVID-19. Sự vận động chính trị - ngoại giao ở nhiều cấp, nhiều kênh đã góp phần quan trọng vào duy trì, thúc đẩy hợp tác kinh tế, mở rộng thị trường và chuỗi cung ứng. Ngành ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành, địa phương và doanh nghiệp tháo gỡ nhiều rào cản, thúc đẩy nhiều dự án hợp tác trọng điểm với các đối tác quan trọng, tranh thủ các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết để đẩy mạnh xuất khẩu nhiều hàng hóa chủ lực (như nông sản, dệt may, da giày, điện tử...), đồng thời nỗ lực khai thác nhiều thị trường tiềm năng, qua đó góp phần thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy tăng trưởng kim ngạch xuất, nhập khẩu vượt mốc kỷ lục 600 tỷ USD. Ngoại giao y tế và ngoại giao vắc-xin là một trong những điểm sáng trong thành tựu đối ngoại năm 2021, đóng góp rất quan trọng vào thực hiện thành công chiến lược vắc-xin, tạo cơ sở tiên quyết để nước ta từng bước chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19, đồng thời đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh vô cùng khó khăn khi đợt dịch COVID-19 lần thứ tư ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội của nước ta, quán triệt chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước về bảo vệ sức khỏe nhân dân là trên hết, ngành ngoại giao cùng các bộ, ban, ngành liên quan đã tiên phong đẩy mạnh sâu rộng, quyết liệt ngoại giao y tế và ngoại giao vắc-xin. Vận động vắc-xin và hợp tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19 là một nội dung trọng tâm, xuyên suốt của các hoạt động đối ngoại song phương và đa phương, nhất là đối ngoại cấp cao và của các cơ quan đại diện của ta ở nước ngoài. Nhờ đó, Việt Nam nhận được sự hỗ trợ kịp thời, hiệu quả của cộng đồng quốc tế về vắc-xin, thuốc điều trị COVID-19 và vật phẩm y tế. Tính đến đầu tháng 5-2021, nước ta mới có vài trăm nghìn liều vắc-xin, thì đến hết năm 2021, Việt Nam trở thành một trong sáu quốc gia có độ bao phủ vắc-xin cao nhất thế giới. Bên cạnh đó, trên cơ sở nắm chắc tình hình và tổng hợp xu thế, kinh nghiệm quốc tế, ngành ngoại giao đã chủ động tham mưu để Đảng và Nhà nước đề ra quyết sách về chuyển hướng chiến lược sang thích ứng an toàn với đại dịch COVID-19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ ba, tiếp tục củng cố vị thế và uy tín quốc tế của đất nước. Trong hai năm đảm nhận và hoàn thành xuất sắc vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, Việt Nam đã đóng góp thực chất, thiết thực vào công việc chung của Hội đồng Bảo an, truyền tải thông điệp mạnh mẽ về một Việt Nam độc lập, tự chủ, đổi mới, yêu chuộng hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, tin cậy, chân thành, cân bằng trong ứng xử, đóng góp tích cực và có trách nhiệm cho hòa bình, hợp tác, phát triển và tiến bộ trên thế giới(1).
Trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), chúng ta tiếp tục phát huy các kết quả năm Chủ tịch ASEAN 2020, đóng góp tích cực vào củng cố đoàn kết, đồng thuận, vai trò trung tâm và nâng cao vị thế của ASEAN, trong đó đã thực hiện tốt vai trò cầu nối, thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN và Liên hợp quốc khi Việt Nam là Chủ tịch ASEAN 2020 và Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (tháng 4-2021).
Lần đầu tiên, Việt Nam đưa ra cam kết mạnh mẽ về trung hòa khí thải vào năm 2050(2) tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP 26), khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước ta về phát triển xanh, bền vững, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong các vấn đề toàn cầu, tạo cơ hội thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững hơn.
Bên cạnh đó, Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực tại nhiều cơ chế, diễn đàn, hội nghị đa phương quan trọng trên các kênh đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước, ngoại giao nghị viện và đối ngoại nhân dân, như Hội thảo lý luận các chính đảng mác-xít trên thế giới, Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Hội nghị thượng đỉnh Á - Âu (ASEM), Hợp tác Tiểu vùng sông Mê Công, Hội nghị Tương lai châu Á, Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội trên thế giới,... Với vị thế và uy tín ngày càng cao, Việt Nam được quốc tế tín nhiệm bầu vào nhiều tổ chức đa phương quan trọng, như Hội đồng Chấp hành của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO), Hội đồng Khai thác bưu chính của Liên minh Bưu chính thế giới (UPU), Ủy ban Luật pháp quốc tế (ILC),...
Một điều rất có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay là bài viết của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” đã nhận được sự quan tâm, đánh giá cao của nhiều chính đảng, chính giới và học giả quốc tế, thúc đẩy cộng đồng quốc tế tiếp tục chia sẻ và ủng hộ lý tưởng, mục tiêu và sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân ta, đồng thời góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Đảng và đất nước ta trên trường quốc tế.
Công tác thông tin đối ngoại, ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân được triển khai mạnh mẽ, hiệu quả. Chủ trương, chính sách về ngoại giao văn hóa và công tác người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục được hoàn thiện, nổi bật là Kết luận số 12-KL/TW, ngày 12-8-2021, của Bộ Chính trị, “Về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới”, và Quyết định số 2013/QĐ-TTg, ngày 30-11-2021, của Thủ tướng Chính phủ, “Về Chiến lược ngoại giao văn hóa đến năm 2030”. Trong năm qua, chúng ta đưa khoảng 120.000 công dân từ hơn 60 quốc gia, vùng lãnh thổ về nước an toàn, đồng thời tăng cường bảo hộ ngư dân, tàu cá, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân ta ở nước ngoài.
Thứ tư, Hội nghị đối ngoại toàn quốc là một dấu ấn đặc biệt của đối ngoại nước ta trong năm 2021, bởi lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng Việt Nam, một hội nghị toàn quốc về công tác đối ngoại được tổ chức dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Trên cơ sở đánh giá toàn diện thành tựu đối ngoại trong hơn 35 năm đổi mới, rút ra bài học kinh nghiệm, nhận diện những xu hướng, vấn đề lớn đang diễn ra trên thế giới, Hội nghị đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ, thống nhất ý chí và hành động trong toàn hệ thống chính trị, từ đó tạo nên khí thế mới và xung lực mới cho hoạt động đối ngoại trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Ngay sau Hội nghị đối ngoại toàn quốc, ngành ngoại giao tổ chức Hội nghị Ngoại giao lần thứ 31 và Hội nghị Ngoại vụ lần thứ 20 để quán triệt tinh thần, kết luận tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc; trên cơ sở đó, thảo luận, thông qua chương trình hành động với phương hướng, nhiệm vụ cụ thể, thiết thực của ngành ngoại giao trong giai đoạn 3 - 5 năm tới và tầm nhìn đến năm 2030 nhằm góp phần thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đại hội XIII.
Những nỗ lực và kết quả nói trên của ngoại giao Việt Nam trong năm 2021 đóng góp quan trọng vào thành tựu chung to lớn, có ý nghĩa lịch sử của đất nước ta sau hơn 35 năm đổi mới, như Đại hội XIII của Đảng khẳng định “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Có được những kết quả quan trọng này là nhờ sự lãnh đạo đúng đắn của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự điều hành chủ động, quyết liệt, hiệu quả của Nhà nước; sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, giữa ngành ngoại giao và các ngành, các cấp; sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị; sự đồng tình, đoàn kết, ủng hộ của toàn dân; sự ủng hộ và hợp tác của các đối tác, bạn bè quốc tế,...
Thành tựu đối ngoại và ngoại giao trong năm qua góp phần khẳng định tính đặc sắc và độc đáo của đường lối đối ngoại và ngoại giao Việt Nam, dựa trên nền tảng tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh, mang đậm bản sắc dân tộc “cây tre Việt Nam”, như đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khái quát rất sâu sắc tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc; đồng thời, tiếp tục làm phong phú và sâu sắc hơn các bài học quý báu về đối ngoại trong công cuộc đổi mới. Đó là bài học về xử lý đúng đắn, hài hòa mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và đoàn kết, hợp tác quốc tế, giữa lợi ích quốc gia - dân tộc và nghĩa vụ, trách nhiệm quốc tế; bài học về kiên định nguyên tắc, nhưng linh hoạt, sáng tạo trong sách lược, “dĩ bất biến ứng vạn biến”; bài học về tăng cường tình đoàn kết, sự đồng thuận trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân để triển khai đường lối đối ngoại ngày càng đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả; bài học về sự lãnh đạo thống nhất, tuyệt đối của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà nước; bài học về kết hợp nhuần nhuyễn giữa thế và lực, giữa đa phương và song phương, giữa toàn cầu và khu vực, giữa ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế và ngoại giao văn hóa; bài học về ngoại giao tâm công thủy chung, chân thành, tin cậy, có lý, có tình trong xử lý các vấn đề đối ngoại; bài học về tăng cường xây dựng tổ chức và cán bộ đối ngoại ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ,...
Xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại phục vụ sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới
Phát huy thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử sau hơn 35 năm đổi mới, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang đồng lòng, quyết tâm cao nhất thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; trước mắt, quyết tâm đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tranh thủ tối đa thế và lực mới để tạo sức bật vươn lên sau đại dịch COVID-19. Để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới, mục tiêu đối ngoại là tiếp tục củng cố vững chắc cục diện đối ngoại thuận lợi cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phương hướng đối ngoại là triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả các hoạt động đối ngoại; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo Hội nghị đối ngoại toàn quốc, ngành ngoại giao cùng các lực lượng đối ngoại tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong thực hiện các nhiệm vụ cơ bản của đối ngoại là giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài cho phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vị thế và uy tín đất nước; trong đó, giữ vững hòa bình, ổn định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, phục vụ phát triển đất nước là nhiệm vụ trung tâm, nâng cao vị thế và uy tín đất nước là nhiệm vụ quan trọng.
Là lực lượng xung kích chủ lực trên mặt trận đối ngoại, ngành ngoại giao quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XIII và các chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng, các kết luận, chỉ đạo của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc để thực hiện tốt các phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới nhằm xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại và mang đậm bản sắc dân tộc.
Một là, triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao vị thế đất nước. Kiên định độc lập, tự chủ, vừa hợp tác, vừa đấu tranh, khôn khéo, mưu lược, kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ trong mối tương quan chặt chẽ với giữ vững môi trường hòa bình, ổn định và thuận lợi cho phát triển đất nước. Củng cố vững chắc đường biên giới hòa bình, hợp tác và phát triển, thúc đẩy giải quyết các vấn đề còn tồn tại về biên giới lãnh thổ bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Đẩy mạnh đối ngoại song phương và nâng tầm đối ngoại đa phương tương xứng với thế và lực mới của đất nước. Tiếp tục phát triển toàn diện quan hệ hợp tác, hữu nghị, truyền thống với các nước láng giềng. Chủ động, tích cực đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, đối tác quan trọng khác và bạn bè truyền thống. Phát huy kết quả năm Chủ tịch ASEAN 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, tiếp tục chủ động tăng cường vai trò tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là ASEAN, Liên hợp quốc, APEC, hợp tác Tiểu vùng Mê Công và các khuôn khổ hợp tác có tầm chiến lược khác, phù hợp với yêu cầu, khả năng và điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Hai là, triển khai toàn diện và gắn kết chặt chẽ các trụ cột, binh chủng ngoại giao, phấn đấu đưa đối ngoại và ngoại giao thực sự trở thành một động lực mạnh mẽ cho phát triển đất nước. Nỗ lực xây dựng nền ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển, lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ. Tranh thủ tối đa các quan hệ đối ngoại, các yếu tố quốc tế thuận lợi, các cam kết, thỏa thuận hợp tác quốc tế nhằm huy động, kết hợp hiệu quả các nguồn lực bên ngoài với nguồn lực trong nước phục vụ các khâu đột phá chiến lược, các lĩnh vực gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế như khoa học - công nghệ, môi trường, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh,... Trước mắt, tiếp tục đẩy mạnh mở rộng thị trường, thu hút vốn đầu tư, công nghệ phục vụ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong và sau đại dịch COVID-19; triển khai toàn diện và mạnh mẽ Chiến lược Ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân; tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao hiệu quả công tác thông tin đối ngoại, nhất là ứng dụng mạnh mẽ nền tảng số.
Ba là, không ngừng đổi mới, sáng tạo trong đối ngoại và ngoại giao. Xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa kế thừa, đổi mới và phát triển; trong đó, kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng, phương pháp, phong cách và nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh, truyền thống ngoại giao dân tộc; đồng thời, liên tục bổ sung, phát triển và hoàn thiện nhận thức, chủ trương, sách lược ngoại giao phù hợp với tình hình mới. Bên cạnh các lĩnh vực truyền thống, tích cực tìm cách làm mới, hướng đi mới, lĩnh vực mới đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới, như ngoại giao công nghệ, ngoại giao số, ngoại giao môi trường, ngoại giao y tế, ngoại giao năng lượng,...
Bốn là, tăng cường công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược về đối ngoại, nhất là các vấn đề tác động trực tiếp, lâu dài đến an ninh và phát triển của đất nước. Tiếp tục thường xuyên theo dõi, nghiên cứu, nắm chắc và dự báo đúng tình hình để kịp thời có đối sách, giải pháp phù hợp trong công tác đối ngoại.
Năm là, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa ngoại giao với đối ngoại đảng, đối ngoại nhân dân, quốc phòng, an ninh và các cấp, các ngành. Đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật cho hoạt động đối ngoại và ngoại giao. Đổi mới, kiện toàn các cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp giữa các cấp, các ngành trong triển khai hoạt động đối ngoại. Kiện toàn tổ chức, bộ máy ngành ngoại giao tinh gọn, khoa học, hợp lý và hiệu quả. Đẩy mạnh hiện đại hóa, chuyển đổi số ngành ngoại giao.
Sáu là, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, bản lĩnh và trí tuệ, hiện đại, chuyên nghiệp về phong cách, phương pháp làm việc, có tinh thần đổi mới, sáng tạo. Tiếp tục đặc biệt coi trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng và công tác cán bộ, trong đó đổi mới tuyển dụng, bố trí, luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá cán bộ ngoại giao, nhất là với cán bộ cấp chiến lược, lãnh đạo, quản lý; từng bước xây dựng, phát triển đội ngũ chuyên gia có trình độ đạt tầm khu vực và quốc tế trong các lĩnh vực trọng yếu của đối ngoại và ngoại giao.
Phát huy truyền thống vẻ vang và thành tựu hơn 35 năm đổi mới, toàn ngành ngoại giao dưới sự lãnh đạo của Đảng quyết tâm xây dựng nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, mang đậm bản sắc dân tộc - trường phái ngoại giao “cây tre Việt Nam” để tiếp tục đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc, vì một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, độc lập, hòa bình, hùng cường./.
Bùi Thanh Sơn
Ủy Bộ Chính trị, Bộ Trưởng Bộ Ngoại Giao